لباس کوهنوردی یکی از اجزای حیاتی برای هر کوهنورد است، زیرا به تامین راحتی، ایمنی و کارایی در طول فعالیت‌های کوهنوردی کمک می‌کند. انتخاب لباس مناسب برای کوهنوردی بسته به شرایط آب و هوایی، نوع فعالیت و ارتفاع متفاوت است. از این رو، شناخت ویژگی‌های لباس‌های کوهنوردی و چگونگی انتخاب آن‌ها می‌تواند تأثیر زیادی بر تجربه کوهنوردی داشته باشد. در این مقاله، به بررسی اجزای مختلف لباس کوهنوردی و اهمیت هرکدام خواهیم پرداخت (اگر به این موارد علاقه دارید، می توانید مقاله معرفی ابزارهای مورد نیاز برای کوهنوردی را مطالعه کنید).
لایه‌بندی در لباس کوهنوردی
یکی از اصول مهم در انتخاب لباس کوهنوردی، استفاده از سیستم لایه‌بندی است. این سیستم به کوهنوردان این امکان را می‌دهد که در شرایط مختلف آب و هوایی بدن خود را تنظیم کنند. لایه‌ها به ترتیب معمولاً شامل سه قسمت اصلی هستند:
- لایه اول (لایه پایه یا لایه مرطوب‌کننده): این لایه باید توانایی جذب رطوبت از بدن و انتقال آن به لایه‌های بیرونی را داشته باشد. برای این منظور معمولا از لباس‌های ساخته‌شده از الیاف مصنوعی مانند پلی‌استر یا نایلون یا الیاف طبیعی مانند مرینوس ول استفاده می‌شود. این لایه از پوست در برابر رطوبت ناشی از عرق محافظت می‌کند و به خشک ماندن بدن کمک می‌کند.
- لایه دوم (لایه عایق): این لایه نقش حفظ دمای بدن و عایق کردن در برابر سرما را دارد و برای ایجاد آن، معمولا از مواد پشمی، فلیس یا پر برای این لایه استفاده می‌شود. هدف از این لایه، حفظ حرارت بدن در دماهای پایین است.
- لایه سوم (لایه محافظتی یا ضدآب): این لایه به‌عنوان یک محافظ در برابر باد، باران و برف عمل می‌کند. این لایه باید ضدآب، ضدباد و تنفس‌پذیر باشد تا از نفوذ آب و سرما جلوگیری کند، اما در عین حال اجازه دهد که عرق از بدن خارج شود. برای این منظور از پوشاکی مانند کت‌های Gore-Tex و دیگر مواد ضدآب و تنفس‌پذیر استفاده می‌شود.
مجله REI در مورد لباس کوهنوردی می گوید:
Worn over your base layers, mid layers provide warmth, abrasion resistance, water resistance and wind resistance
لایه های میانی که بر روی لایه های رویی در لباس کوهنوردی قرار می گیرند، گرما، مقاومت در برابر سایش، مقاومت در برابر آب و مقاومت در برابر باد را ایجاد می کنند
کت کوهنوردی و شلوار کوهنوردی
بخش دیگری از لباس کوهنوردی شلوار و کت هستند که هر یک باید باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند. این پوشاک باید سبک، مقاوم و در عین حال راحت باشند تا بتوانند در شرایط مختلف به خوبی عمل کنند. کت‌های کوهنوردی باید ضدآب و ضدباد باشند، زیرا یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها در کوهنوردی حفظ گرمای بدن در شرایط جوی نامساعد است. مواد ضدآب و تنفس‌پذیر مانند Gore-Tex در ساخت این کت‌ها بسیار استفاده می‌شود. همچنین، کت‌های کوهنوردی باید قابلیت تنظیم داشته باشند تا فرد بتواند در شرایط مختلف دمایی، آن‌ها را تنظیم کند. شلوارهای کوهنوردی باید انعطاف‌پذیر و راحت باشند. این شلوارها معمولا از مواد مقاوم به سایش و ضدآب ساخته می‌شوند و از پارچه‌هایی مانند نایلون یا پلی‌استر تولید می‌شوند. برخی از شلوارها دارای گیره‌های ضدآب یا کش می‌باشند که باعث جلوگیری از ورود برف و آب به داخل شلوار می‌شود.
کفش و ساق‌بند کوهنوردی
کفش کوهنوردی یکی از مهم‌ترین اجزای مهم لباس کوهنوردی است که باید دارای ویژگی‌هایی مانند راحتی، مقاومت و انعطاف‌پذیری باشد. کفش‌های کوهنوردی باید توانایی تحمل فشارهای زیاد و شرایط مختلف مانند سطوح سنگی، گل و برف را داشته باشند.
- کفش کوهنوردی: کفش‌های کوهنوردی معمولا دارای کفی‌های مقاوم، ضدآب و تنفس‌پذیر هستند و از مواد مختلفی مانند چرم یا الیاف مصنوعی ساخته می‌شوند. همچنین، این کفش‌ها باید به‌طور ویژه از مچ پا حمایت کنند تا در شرایط دشوار از آسیب جلوگیری شود. برای مناطق برفی و یخ‌زده، کفش‌هایی با تیغه‌های مخصوص یخ‌نوردی یا کرامپون توصیه می‌شود.
- ساق‌بند: ساق‌بندها علاوه بر اینکه از مچ و ساق پا محافظت می‌کنند، می‌توانند از ورود سنگ‌ریزه‌ها و برف به داخل کفش‌ها جلوگیری کنند. این لوازم همچنین در کوهنوردی‌های با شرایط سخت مانند عبور از مناطق برفی و سنگی مفید هستند.
دستکش و کلاه کوهنوردی
دستکش‌ها باید از مواد عایق برای محافظت از دستان در برابر سرما ساخته شوند. دستکش‌های کوهنوردی معمولا دارای پوشش‌های ضدآب و تنفس‌پذیر هستند. همچنین، در دماهای بسیار پایین، استفاده از دستکش‌های با قابلیت عایق حرارتی بالا یا دستکش‌های مخصوص یخ‌نوردی توصیه می‌شود. کلاه‌های کوهنوردی باید مقاوم در برابر باد و باران و در عین حال راحت باشند. برخی کلاه‌ها دارای محافظ گردن هستند که از پوست صورت در برابر آفتاب و سرما محافظت می‌کند. در مناطقی که برف و باران زیاد است، استفاده از کلاه‌های ضدآب و تنفس‌پذیر ضروری است.
سخن پایانی
انتخاب لباس کوهنوردی نه تنها به راحتی و ایمنی کوهنورد کمک می‌کند بلکه تاثیر زیادی در عملکرد و لذت بردن از این فعالیت دارد. لایه‌بندی صحیح، انتخاب لباس‌های مقاوم در برابر سرما، باد و آب، و استفاده از کفش‌های مناسب از جمله نکات حیاتی در انتخاب لباس کوهنوردی هستند. به‌طور کلی، لباس‌های کوهنوردی باید راحت، مقاوم و در عین حال سبک باشند تا کوهنورد بتواند به بهترین شکل ممکن از طبیعت و تجربه کوهنوردی خود لذت ببرد.
